اگر می‌خواهید کارتان را با هزینه کم، سرعت‌بالا و تیراژ پایین به چاپ برسانید، چاپ دیجیتال مقرون به‌صرفه‌ترین گزینه برای شماست. معمولا از این سیستم چاپ، برای تیراژ‌های پایین استفاده می‌شود. همچنین سرعت چاپ به روش دیجیتال خیلی بالاست و یکی از مزیت اصلی آن انعطاف پذیری آن است در این روش از پلیت استفاده نمی شود در این مقاله رضاگرافیک با ما همراه باشید بیشتر این روش چاپ را بررسی کنیم.
چاپ دیجیتال در اواخر دهه ی ۳۰ قرن بیستم آغاز شد. به گفته‌ی Michael Bhaskar شبکه‌ی دیجیتال و احتمالا تاریخچه چاپ دیجیتال قدمت بسیار زیادی دارند و ریشه‌ی آن ها در زمان‌های دور دیده می‌شود. همچنین او در ادامه می‌گوید که Chester Charlson اولین عکس را با روش الکترواستاتیکی در سال ۱۹۳۸ چاپ کرد و به نوعی چاپ دیجیتال را شروع کرد.
در سال ۱۹۵۸ با استفاده از همین روش، اولین دستگاه کپی Xerox ساخته شد. تکنولوژی کپی از اینجا شروع شد که به همگان اجازه‌ی کپی کردن را می‌داد. هر چه زمان می‌گذشت شرکت Xerox پیشرفت بیشتری می‌کرد و نقش مهمی در تاریخ چاپ دیجیتال ایفا کرد و در آخر نیز منجر به تکنولوژی چاپ دیجیتال شد.
در سال ۱۹۶۹ یک کارمند آزمایشگاهی ثابت کرد که با کمک لیزر می‌توان عکس را به کاغذ انتقال داد. این چنین بود که در سال ۱۹۷۲ اولین پرینتر اختراع شد. این پرینتر به نوعی دستگاه کپی اصلاح و بهبود داده شده‌ای بود که در آن از گاز هلیون، نئون به عنوان لیزر استفاده می‌شد. برای اولین بار در تاریخچه ی چاپ دیجیتال این دستگاه می‌توانست با کیفیت ۵۰۰ dpi چاپ کند. همچنین سرعت این پرینتر ۶۰ صفحه در دقیقه بود. در سال ۱۹۷۶ نیز اولین پرینتر برای حجم کاری بالا ساخته شد.
دقیقا ۱ سال بعد اولین پرینتر تجاری جهان تولید شد، در اولین تولید انبوه آن، از گاز لیزر کادمیوم استفاده شد. جالب است بدانید عملکرد این پرینتر‌ها نیز در زمان خود بسیار شگفت آور بود به طوریکه می‌توانست در هر دقیقه ۱۲۰ صفحه چاپ کند.
در همان سال نیز اولین پرینتر جوهر افشان ساخته شد. بعد از استفاده از لیزر‌های نیمه رسانا در مرحله‌ی تولید، پرینتر‌های جوهر افشان نیز وارد مرحله‌ی تولید انبوه شدند. پرینتر‌های لیزری کوچک و کوچک‌تر شدند و علاوه بر این استفاده از آن‌ها نیز بسیار آسان‌تر از گذشته شد. در میان این اتفاقات شرکت بزرگ Apple شروع به فروش رایانه‌های معروف خود به نام Macintosh کرد. این رایانه‌ها می‌توانستند با پرینتر‌های لیزری کار کنند که از تکنولوژی جدید Xerox به نام PostScript پشتیبانی می‌کرد. رفته رفته تجهیزات زیادی برای پرینتر‌ها نیز ساخته شد که باعث قوی‌تر شدن آن‌ها می شد.
کانادایی‌ها شرکتی به نام Digital Label Alliance تاسیس کردند که روی تکنولوژی‌های جدید چاپ دیجیتال کار می‌کرد. این شرکت در سال ۱۹۹۶ دستگاهی به نام Arigo ساخت. Arigo در واقع دستگاهی جوهر افشان بود که روی دستگاه پرس مرسومی که از تکنولوژی به نام Flexo یا Flexography بهره می‌برد، سوار شده بود. در تکنولوژی Flexo از روش‌های چاپ بسیار مدرنی استفاده می‌شد که حتی چاپ روی پلاستیک و سلفون را نیز امکان پذیر می‌کرد. از همین زمان، محبوبیت چاپ دیجیتال چندین برابر شد.
با وجود اشکالاتی که چاپ دیجیتال بعضا با آن رو به رو بود، محبوبیت آن کاملا روندی صعودی داشت. یکی از بزرگترین ایرادتی که به چاپ دیجیتال وارد می‌شد، سرعت کمتر نسبت به چاپ افست بود که البته به راحتی می‌توان از این ایرادات را در مقابل مزایایی از جمله کاهش مواد مصرفی و صرفه جویی در مصرف آن‌ها، کاهش هزینه‌ها و حذف خطا و نیرو کار اضافی، چشم پوشی کرد. این روزها، بازار قطعات و تجهیزات چاپ دیجیتال بسیار گسترده است و شاهد به ثمر رسیدن ریشه های تاریخچه ی با قدمت چاپ دیجیتال هستیم.
به فرآیند تبدیل تصاویر دیجیتال به سطوح چاپی، چاپ دیجیتال می‌گویند.
به زبان ساده، چاپ دیجیتال اصطلاحی است که دقیقاً نحوه چاپ مستقیم جوهر بر روی یک بستر را مشخص می‌کند. این روش، به طور خلاصه، بسیار شبیه به نحوه کار چاپگر رنگی خانگی شما است، اما با فرمت بسیار بزرگ‌تر!
این روش امکان چاپ سریع در تیراژ کم را فراهم کرده و امکان تغییر طرح و محتویات آن در هر برگ چاپی را در اختیار شما می‌گذارد.
همچنین چاپ دیجیتال دارای هزینه کمتری برای چاپ هر صفحه در مقایسه با روش‌های سنتی مثل افست است؛ زیرا برای چاپ افست از ابزار هزینه‌بر «زینک» استفاده می‌کنند.
چاپ دیجیتال جایگزینی مطمئن برای روش‌های سنتی دیگری مانند لیتوگرافی، فلکسوگرافی، گراور، چاپ حروف و… نیز محسوب می‌شود. در این شیوه جدید بسیاری از مراحل مکانیکی مورد نیاز برای چاپ معمولی مانند ساختن فیلم‌ها و رنگ‌ها، جدا کردن دستی قطعات و… حذف شده است.
چاپ دیجیتال، فرآیند چاپ تصاویر مبتنی بر دیجیتال بر روی انواع بسترهای رسانه‌ای به طور مستقیم است و بر خلاف چاپ افست، نیازی به پلاک چاپی ندارد. فایل‌های دیجیتالی مانند پی‌دی‌اف یا فایل‌های نشر رومیزی را می‌توان مستقیماً به دستگاه چاپ دیجیتال ارسال کرد تا روی کاغذ، کاغذ عکس، بوم، پارچه، مواد مصنوعی، مقوا و بسترهای دیگر چاپ شود.
یکی از پرکاربردترین روش‌های چاپ دیجیتال می‌باشد. در این روش با استفاده از تابش نور، تصاویر را روی کاغذ‌های حساس به نور (کاغذ عکاسی) چاپ کرده و در مرحله بعد تثبیت مینمایند. کیفیت تصاویر در این روش، بسیار بالاست. یکی از مشکلات این روش، دو مرحله‌ای بودن آن می‌باشد. البته امروزه این مشکل، با وجود دستگاههای اتوماتیک، حل شده است. در دهه‌های گذشته Photo Lab یا دستگاه دیجیتال نوری، جایگاه ویژه‌ای در لابراتوار‌های عکاسی دارا بود.
در سیستم چاپ حرارتی، با ایجاد گرمای شدید به وسیله ماتریس‌های حرارتی یا لیزر و دیگر واکنش‌های شیمیایی، رنگ و تصویر را روی کاغذ‌های حساس به حرارت چاپ می‌کنند. از این روش برای چاپ تصاویر تک رنگ استفاده می‌شود. البته امروزه استفاده از این روش، تقریبا منسوخ شده است.
در واقع سیستم تصعید رنگ، شبیه روش حرارتی می‌باشد. در این سیستم، ابتدا رنگ‌ها روی سلفون قرار می‌گیرد و سپس با استفاده از پرتوهای رنگی مانند ماتریس‌های حرارتی رنگ‌ها، از روی سلفون بخار شده و روی کاغذ ثبت می‌شود. تصاویر چاپ شده به این روش، از کیفیت بالایی برخوردار است. در دهه‌های گذشته از این روش برای چاپ پوستر‌های تبلیغاتی استفاده می‌شد. قیمت پایین این دستگاه سبب شده تا در بسیاری از لابراتوار‌های عکاسی از این چاپگر استفاده شود. اما مواد مصرفی این دستگاه مانند سلفون‌های رنگی دارای قیمت بالایی است که سبب می‌شود استفاده از آن، مقرون به صرفه نباشد.
دستگاههای سیستم چاپ کاملا مشابه چاپگر‌های افست است و تنها تفاوت آن‌ها در استفاده از محمل‌های چاپی می‌باشد. محمل چاپی یا پلیت از ابتدا داخل این چاپگر‌ها تعبیه شده است. در این شیوه چاپ، داده‌ها به شکل یک فایل کامپیوتری از رایانه به چاپگر منتقل شده و کل پروسه چاپ به صورت کاملا اتوماتیک انجام می‌شود. این ماشین آلات Direct Imaging نام دارد و به اختصار به نام DI شناخته می‌شود. استفاده از این روش برای چاپ صفحات در تیراژ بالا، برخلاف سایر سیستم‌های چاپ دیجیتال، بسیار مقرون به صرفه است. اما همچنان امکان چاپ اطلاعات متغیر در این سیستم وجود ندارد.
در روش جوهرافشان، داده‌های دیجیتال به صورت مستقیم و به وسیله مرکب‌های مایع روی سطوح چاپی منتقل می‌شوند. در این سیستم چاپگر مرکب مایع را به صورت مستقیم از هد بر روی کاغذ انتقال می‌دهد. در سیستم جوهرافشان، به دلیل عدم استفاده از محمل میانی، تاثیر عوامل محیطی بر کیفیت چاپ به حداقل می‌رسد. نازل رنگ‌پاش این چاپگر، کاملا دیجیتالی بوده و فقط از دو فرمان مثبت و منفی به معنای پاشیدن یا نپاشیدن رنگ پیروی می‌کند. تنوع در ابعاد دستگاههای چاپی که از سیستم جوهرافشان پیروی می‌کنند از پرینتر‌های رومیزی آغاز و تا دستگاههای با عرض پنج متر را در برمی‌گیرد. مهمترین سیستم‌های چاپ دیجیتال، شامل سیستم جوهرافشان با امکان پاشیدن تونر براساس تقاضا (Drop on Demand) و پیوسته ((Continues tone می‌باشد. قطعا سیستم جوهرافشان، با کیفیت‌ترین، رایج‌ترین و اصیل‌ترین روش چاپ دیجیتال محسوب می‌شود.
سیستم الکتروفتوگرافی به دو نوع مرکب جامد پودری یا تونری و مایع یا دیجیتال مرکبی تقسیم می‌شود.
۱-۶. تونری: در این روش، از طریق شعاع نور لیزر، مرکب‌های پودری که تونر نام دارد باردار شده و با ذوب شدن این تونرها، تصاویر روی کاغذ نقش می‌بندد. سرعت چاپ تصاویر، در روش تونری بیشتر از روش جوهرافشان است. البته این روش، به دلیل وجود واسطه بین مخزن رنگ و سطح چاپی جزء تکنولوژی دیجیتال محسوب نمی‌شود.
۲-۶. دیجیتال مرکبی: در این سیستم به جای استفاده از مرکب‌های پودری، از مرکب‌های رنگی مایع استفاده می‌شود. اما محدودیت‌های این چاپگر سبب شده تا کمتر مورد توجه قرار بگیرد.
• یکی از این محدویت‌‌ها فناوری پیچیده به کار رفته در این دستگاه است که تا سالها فقط در اختیار شرکت Indigo بود.
• دومین محدودیت این چاپگر، ابعاد سطح چاپی است که تنها ابعاد ارائه شده در این دستگاه، سطح چاپی A3 می‌باشد.
• سومین مورد قیمت بالای این چاپگر است.
این روش، بیشتر در صنایع تولیدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش به وسیله اشعه لیزر و با ایجاد حرارت و سوزاندن، تصاویر مورد نظر را روی محصول درج می‌کنند.
حداکثر ابعاد کارهای چاپی این فرمت، A3+ یعنی ۳۳*۴۸ سانتیمتر است. چاپ دیجیتال در این ابعاد، به روش‌های لیزری (تونری)، جوهرافشان و نوری انجام می‌شود و بخش زیادی از سفارش‌های چاپی دیجیتال مانند چاپ کارت ویزیت، کاتالوگ، عکس، لیبل چاپ روی سطوح مختلف و… را در بر می‌گیرد.
ابعاد چاپ در این فرمت از A3+ تا عرض ۱۵۰ سانتی متر را شامل می‌شود و به همان روش‌های چاپ فرمت متوسط انجام می‌گیرد. کاربرد این دسته در سفارش‌هایی مثل پوستر است که تا عرض ۱۵۰ سانتیمتر بوده و اغلب برای مصارف فضای داخلی (Indoor) به کار می‌رود.
ابعاد چاپ در این فرمت از عرض ۱۵۰ سانتیمتر تا عرض ۵۰۰ سانتیمتر را شامل شده و به دلیل بزرگ بودن ابعاد، این سفارش‌ها بیشتر برای مصارف فضای باز (outdoor) مورد استفاده قرار می‌گیرند.
همچنین موارد چاپی این دسته در برابر عوامل محیطی مثل نور خورشید و آب مقاوم‌اند.
کاربرد چاپ دیجیتال در چاپ صفحات در تیراژ محدود است که با سرعت بالا، چاپ صفحات انجام می‌شود. تصور اغلب مردم این است که دستگاههای چاپ دیجیتال می‌توانند تعداد نامحدودی تصاویر چاپ کنند اما در واقع این سیستم، فقط می‌تواند مقدار مشخصی از صفحات و تصاویر مختلف را چاپ کند.
هر چند با اضافه شدن امکانات جدید به سیستم چاپ دیجیتال، محدودیت‌های قبلی نظیر چاپ در تیراژ محدود تا حدی رفع شده است.
با وجود محدودیت در این زمینه می‌توان در چاپ دیجیتال، سطوح چاپی را کاملا متفاوت با سطوح قبلی به لحاظ طراحی، شکل و ظاهر چاپ کرد و چاپ کالاها را در هر سطحی با شکل و ظاهر متفاوت انجام داد.
همچنین کاربرد چاپ دیجیتال برای صنعت تبلیغات، انکار نشدنی است. این تبلیغات می‌توانند به شکل، پک‌های تبلیغاتی و یا به صورت تبلیغات در فضای باز مثل بنر، بیلبورد و… باشند. مهمترین دلیل انتخاب چاپ دیجیتال، سرعت و کیفیت چاپ برای تبلیغات محیطی است.
هزینه چاپ دیجیتال، در قیاس با چاپ افست بسیار زیاد است اما استفاده از سیستم دیجیتال، در تیراژ پایین بسیار مقرون به صرفه می‌باشد. در این سیستم، هزینه چاپ هر صفحه ثابت بوده و با افزایش تعداد تغییر نمی‌کند.
• سرعت چاپ در سیستم دیجیتال بسیار زیاد است.
• در سیستم افست امکان تغییر داده‌ها وجود نداشت اما در سیستم دیجیتال، شما می‌توانید به راحتی بخشی از داده‌ها را تغییر دهید.
• کار با دستگاههای قدیمی چاپ مانند افست، گراور و فلکسو به دلیل اینکه باید در هنگام چاپ، نسبت به کمرنگی یا پر رنگی تصاویر تصمیم‌گیری می‌شد دارای حساسیت بالایی بود. از این جهت کار با این دستگاه‌ها نیازمند استخدام یک اپراتور مجرب بود. درصورتی که کار با دستگاه چاپ دیجیتال، نیازمند توانایی و تجربه خاصی نیست. در چاپ دیجیتال تصمیم‌گیری درباره رنگ تصاویر در مرحله آماده‌سازی و قبل از چاپ صورت می‌گیرد که این مسئله سبب صرفه‌جویی در به کارگیری نیروی انسانی می‌شود.
در سیستم چاپ دیجیتال پرینتر مستقیما به رایانه متصل می‌شود و داده‌ها را مستقیما از رایانه دریافت کرده و چاپ می‌کند. چاپگر‌های لیزری و جوهر افشان جزء رایج‌ترین دستگاههای چاپ دیجیتال محسوب می‌شوند. در این سیستم تونر، به شکل یک لایه نازک روی سطح چاپی قرار می‌گیرد ولی در سطح چاپی نفوذ نمی‌کند. در مرحله بعد، با استفاده از مواد پوششی و با تابش اشعه UV یا فرآیند‌های حرارتی، اقدام به تثبیت رنگ‌ها مینمایند.
در چاپ دیجیتال سطح چاپی می‌تواند هریک از این موارد باشد: کاغذ، کنواس، کاغذ عکاسی، فوم برد، بوم، پارچه، چوب، شیشه و سنگ.
